Dat valt wel mee hoor. De behaalde maxima lagen gisteren op de meeste stations één tot twee graden onder het langjarig gemiddelde. Aan de kust wat meer afwijking maar ook dat is niet extreem; de uiterste waarden vertonen daar -gedreven door het zeewater- veel meer spreiding. Bij een westelijke wind al snel veel kouder. Maar ik wil het verschil met vrijdag accentueren; overal 10 tot 15 graden kouder! En toch verrassend naar mijn idee want voelde het (in Rotterdam bijvoorbeeld) als 18 graden?
Natuurlijk niet. Het is al vaker opgemerkt: prima zomerweer zo. Zeker voor de diverse afsluitende toernooi-dagen was dit perfect. Beter konden we het niet hebben!
En eenmaal thuis op de loungebank na een vermoeiende dag (zelf was ik scheidsrechter) lag ik (genietend van wellicht een prachtig wijnjaar in wording want wat doen de druiven het weer goed!) te bedenken ik dat ik daar wel eens wat over kon vertellen. Om 18.00 h nog volop zomers bij maar 17 graden?
Dit verklaart een hoop! De zonkracht is in deze tijd van het jaar bijna op zijn maximum. Daar valt heel veel over te vertellen. Sinds in de jaren tachtig van de vorige eeuw er -terecht- paniek uitbrak over de afbraak van de ozonlaag doet het RIVM UV-metingen en worden er (ook door het KNMI) verwachtingen gemaakt op vergelijke wijze als de gangbare weermodellen dat doen. En zijn er maatregelen genomen die effect zullen hebben. Gek en jammer is overigens weer als je googelt op “ozonlaag” dat Greenpeace bovenaan staat met in de samenvatting “In de strijd tegen de opwarming”. Uh, nee, daar heeft het natuurlijk niets mee te maken!!
Om een verwachting te kunnen maken moeten we net als voor het weer eerst over meetgegevens beschikken. Hoe wordt dat uitgevoerd? Het gaat te ver (en is voor mij net te ingewikkeld om goed samen te kunnen vatten) daar uitgebreid op in te gaan. Maar mocht je er meer van willen weten: lees het mooie artikel op de site van het RIVM.
En dan: hoe wordt de zonkracht uitgedrukt, waar komt dat getal “6” (voor vandaag in Midden-Nederland) vandaan? Ook op de formule ga ik niet verder in (lees het hier). Wat er echter wel bijzonder interessant aan is welk gedeelte van het spectrum belangrijk is en waardoor om die reden elke specifieke golflengte een “gewogen” belangrijkheid krijgt toegewezen. Voor de schadelijkheid van het zonlicht kijken we naar het ultraviolet (“voorbij” violet) licht. Dat wordt onderverdeeld in 3 groepen: UV-A (met een golflengte van 320 tot 400 nanometer), B (280-320 nm) en C (100-280 nm). UV-C heeft de kortste golflengte; is dus het energierijkst en daarmee het schadelijkst. Maar het mooie is dan weer dat dit gedeelte van het zonlicht volledig geabsorbeerd wordt door de atmosfeer; dat zal ook altijd zo blijven. UV-A dringt vrijwel volledig door de ozonlaag en zelfs glas en kleding. Waar de ozonlaag ons tegen beschermt is het UV-B en dat moeten we zo houden dus!
Terug naar de verwachting. Er zijn 3 belangrijke parameters waarvan één op voorhand bekend is en er twee variabel zijn die de verwachting maken. Ten eerste hebben we natuurlijk de hoogte van de zon boven de horizon. Variabelen zijn de hoeveelheid bewolking en de dikte van de ozonlaag. Een standaard formule die het KNMI in bovenstaande tabel verder gebruikt: bewolkt = onbewolkt gedeeld door 2, afgerond naar boven. Dat ligt in feite veel ingewikkelder; het hangt af van de dikte en de hoeveelheid bewolking. Meestal valt de index lager uit dan die factor twee maar in sommige gevallen kan door verstrooiing en reflectie zelfs een versterkend effect optreden. Wat me nu van het hart moet: afgelopen donderdag waren er diverse spotjes en items in de media over hoe belangrijk het is je in te smeren bij 30 graden. Voor als de kinderen (een kwartiertje) tijdens de schoolpauze buiten spelen. Dat kan natuurlijk geen kwaad. Laat er geen misverstand over bestaan: vooral bij kleine kinderen is het heel belangrijk zonnebrand zo veel mogelijk te voorkomen. Maar wat veroorzaakt dit een misverstanden, wat blijft hier liggen! Uit mijn bovenstaande verhaal wordt het al duidelijk: ook bij 18 graden kan de zonkracht -en dus het risico van verbranding- net zo hoog zijn.
Sterker: dat was ook het geval. Vrijdag kwam uit op 5.6, gisteren 6.0. Om verder nog maar niet te spreken over een vakantie naar de Alpen. Niet alleen staat de zon daar hoger aan de hemel maar is de luchtlaag dunner en de zonkracht dus veel hoger! Maar daar komen vrijwel nooit waarschuwingen over voorbij! Ik kan dat niet helemaal volgen maar het zal veel te maken hebben met niet te ingewikkeld doen voor de massa en commerciële aantrekkelijkheid. Tot slot valt op dat de opgetreden waarden vrijwel altijd lager uit komen dan de verwachting. Dat kan -zoals afgelopen vrijdag- oplopen tot bijna een vol punt, en bij bewolking soms nog meer. Er zit een systematische fout in de verwachtingen of dit wordt met opzet gedaan. Net als met de opwarming van de aarde: “we moeten flink waarschuwen; mogen best een beetje overdrijven”. Waarbij trouwens opgemerkt dat zonlicht met mate uiteraard ook het gezonde vitamine D oplevert. NB op de sites van het KNMI en het RIVM is nog veel meer leuke info te vinden!
Goed, toen de zon nog niet scheen.. Opnieuw een frisse nacht. Vorst aan de grond in Twente en Eindhoven, op waarnemingshoogte op uitgebreide schaal maar 4 tot 6 graden boven het vriespunt.
In Eindhoven vroor het op 7 juni aan de grond sinds het begin van de waarnemingen nog nooit. Ook in o.a. Twente een nieuw datumrecord. En op waarnemingshoogte vannacht diverse top-10 noteringen (in langer lopende reeksen). Het wordt steeds opmerkelijker nu er dit seizoen aan de lopende band records blijven sneuvelen. Natuurlijk speelt de huidige droge bodem een rol. Maar het valt ook op dat 2000, 2005 en 2006 steeds hoog scoren (op alle stations). Het bevestigt mijn beeld: de schonere lucht (minder vervuiling) heeft meer uitstraling tot gevolg. En de theorie van Hajo: met die CO2 moet het wel meevallen.
Ook vandaag wordt de twintig graden in het grootste deel van Nederland niet gehaald. Maar toch net als gisteren een topdag. En smeren hè. En bbq-en!
Dat beeld blijft nog even zo. Hoewel, maandag en dinsdag wel uit de wind gaan zitten hoor. Zeker in de kustregio’s een straffe bries uit het noorden. Overigens komen de modellen wel met heel lage maxima. Ook het GFS. Over het ECMWF merkt het KNMI het volgende op: “Door de positionering van de uitloper zien we voor volgende week toch het merendeel van de leden noordelijke windrichting hebben. We bevinden ons dan in schone polaire lucht en de maxima zullen sterk afhankelijk zijn van de hoeveelheid (SC) bewolking vanaf de Noordzee. Ervaring met het EC model leert ook echter dat de getoonde temperaturen waarschijnlijk te laag zijn, zeker als er veel instraling is. Voor dergelijke situaties vertoont het model een negatieve bias. Nochtans zien we op de lange termijn (vanaf a.s. vrijdag) nog steeds een enorme spreiding in de temperatuurpluim.” Ik neem het aan; we gaan het zien. Hoewel ik in het verhaaltje iets van teleurstelling proef; “waarom blijft het nou zo koud?” Zelf heb ik het idee dat de modellen (omdat ook het GFS dit beeld laat zien) met een te lage zeewatertemperatuur rekenen. Diverse berekeningen lieten en laten voor morgen en dinsdag maximale waarden van 11 graden op de Waddeneilanden zien. Dat zonder noemenswaardige neerslag en zonder echt heel strakke aanvoer van polaire laat staan arctische lucht. Terwijl de zeewatertemperatuur, zelfs op volle zee verder naar het noorden thans al 13 graden bedraagt.
Hé. Week in de war? Nee hoor. Komende vrijdag een exacte kopie met (donderdag) zomerse en vrijdag tropische temperaturen en onweer? Het zou zo maar kunnen. Er lijkt zich midden komende week een rug van hogedruk boven centraal-Europa te vormen en vervolgens een lagedrukgebied vanuit West-Frankrijk (noordwaarts) over te trekken.
Met tot zondag de volgende neerslagtotalen. Maar het is nog ver weg. En de ervaring leert: er kan nog veel veranderen toch? Het GFS laat de depressie eerder en oostelijker doorkomen. daar maximaal 23 graden. Met de meeste neerslag (25 mm) slechts over Limburg. Spannend!
Vrij zeker lijkt dat op zondag het noordelijke stromingspatroon zich zal herstellen. Vanaf dan weer net zo “koud” als gisteren en vandaag? Lastig te zeggen nog. Als ik naar de wind- en neerslagpluim kijk zijn er helaas ook kansen op -ook voor het gevoel- echt koud. Maar daarvoor kijken we te ver vooruit; afwachten maar even.
Tot slot wat aandacht voor de thans overweldigende passages van het ISS. Met een “volgende” telescoop (die met dezelfde snelheid als het object t.o.v. de waarnemer meebeweegt) kun je daar dit soort foto’s van maken. Bij de foto en op spaceweather.com meer uitleg daarover.
Wow. Ook via spaceweather.com: wat een geweldige tracker is dit! Alle details tot op wijk (hierboven uiteraard Rotterdam-Ommoord) niveau! Hier kun je jou locatie opzoeken! Komende weken wordt de marathon genoemd: iedere nacht meerdere passages. Soms perfect: vrijwel door het zenit en met (schijnbare) magnitude’s tot -4.0. Dat is net zo helder als de soms schaduw gevende Venus. Met het mooie weer de komende dagen unieke omstandigheden. Komende nacht zit ik er om 12 over één alvast klaar voor. En -met dank aan Breunis in de reacties; ik had het niet gezien- zeker om 23:36: dat is zo’n perfecte passage!
28 reacties
Gesloten voor reacties.