Prins Johan Friso

Breaking news: verklaring NRC verslaggeefster zou niet juist zijn????

Vanochtend NRC: geen schedelbasisfractuur, Prins wordt koud en in slaap gehouden

Gisteravond stuurde Edo mij bovenstaande video (klik afbeelding voor video) van de Gallus 1 die Prins Johan Friso gistermiddag heeft opgehaald en naar Innsbruck heeft gevlogen. Hij schreef erbij:

Beste Hajo,

Hierbij stuur ik je een video naar aanleiding van je laatste blog op je site. Dit betreft mijn ‘vluchtje’ (januari 2011) met de Gallus 1 in Lech;-(( 

Deze mannen hebben echt verstand van vliegen, als je goed kijkt zie dat er geen (volledige) landing plaats vindt.

Ik was er gelukkig beter aan toe dan Friso, ik hoop dan ook van harte dat ie snel weer met zijn dochters kan gaan wintersporten (net als ik)

Gr,

Edo

En dat is denk ik echt wat nu speelt in de grote wintersportfamilie…. iedereen zit met een brok in de keel en denkt aan eigen voorvallen en gebeurtenissen. Met name alle Nederlanders die een geliefde bij een wintersportongeluk hebben verloren, vechten met emoties rondom het noodlot dat de Koninklijke familie nu treft. Trauma-arts Eelco Dykstra wond er geen doekjes om gisteren bij Pauw & Witteman (zie fragment): de kansen voor Johan Friso om volledig te herstellen staan slecht.

Dank voor jullie hartverwarmende reacties rondom mijn optreden bij Pauw & Witteman gisteravond (zie uitzending gemist). Daar is veel gezegd en ook veel niet gezegd. Natuurlijk mijmer ik nu na over wat er tenminste ook gezegd had moeten worden en welke belangrijke vragen hadden moeten worden gesteld.

Verreweg de allerbelangrijkste vraag die NIET werd gesteld is:

Hoe is het in godsnaam mogelijk dat de Oostenrijkse boezemvriend van Prins niet is gaan zoeken, sonderen en graven? Hij had een ABS-Airbag en was niet bedolven (in een volgend bericht 2 video’s die het twijfelachtig maken dat de ABS Airbag hem heeft gered) en kon de redding bellen. Maar de ABS Airbag rugzak is zo gemaakt dat er ook een sonde en schep in horen te zitten. En dat is het hele idee van een lawinepieper natuurlijk: dat je onmiddellijk door je maten kan worden uitgegraven.

Je gaat bijna denken dat de Oostenrijkse boezemvriend ofwel toch geen pieper droeg (die je na het ongeluk van een maat direct omschakelt van zenden op ontvangen) ofwel dat hij geen sonde en schep bij zich had en dus verder toch niet kon helpen en daardoor vertwijfelde. Ofwel dat hij dat allemaal wel bij zich had maar dat hij in shock verkeerde en gewoon niet meer adequaat kon reageren en “verslapte” nadat hij de bergredding had gebeld. 

Het is ABSOLUUT zeker dat freerider/toerskiër die regelmatig een bergingsoefening doet, de prins in zijn eentje binnen de cruciale 10 minuten had kunnen vinden en opgraven. Elke zeiler weet dat je “man-overboord” moet oefenen en dat is ook leuk om te doen. En zo is het ALLERBESTE wat je op een dag met lawinegevaar 4 kunt gaan doen het volgende:

Ga op zo’n dag tenminste de hele ochtend NIET skiën, maar oefen rondom je accommodatie een heel aantal keren een lawineberging. Dat gaat heel simpel: je stopt je lawinepieper in een plastic zak en duwt hem ergens onder de sneeuw. Vervolgens gaan je maten samen zoeken. En je herhaalt en herhaalt. En laat ieder van je maten ook een keer alleen zoeken. De moderne piepers geven ook de richting aan waarin je moet zoeken en na 10x oefenen moet je echt binnen 3 minuten de verborgen pieper kunnen lokaliseren. 

Voor Nederlandse offpiste liefhebbers is de tip nog simpeler: verleng je “wintersportgevoel” door de weken voor je wintersport in je eigen achtertuin of in de duinen op het strand of op een zandverstuiving lawineberging te oefenen. Het is een zegen dat de trend van freeriding ervoor zorgt dat steeds meer wintersporters de pieper en het rugzakje met sonde en schep dragen. Maar als je daar niet intensief mee oefent, heb je er niets aan.

Want hoe ga je ongeoefend terwijl je loopt te janken dat er een dierbaar iemand in dat blok sneeuwbeton zit, nog je hoofd koel genoeg houden om iets wat je niet door en door en door beheerst, succesvol ten uitvoer te brengen? Wat dat betreft zou je zoals het in de vechtsport heet drunken style moeten oefenen: eerst een hele kan Glühwein drinken en dan kijken of je nog steeds de pieper van je beste vriend in een plastic zak begraven binnen 3 minuten te pakken hebt.

Je zoon en broer en echtgenoot strelen
Inmiddels weten we dankzij een statement van hoogleraar Claudius Thomé van de Universiteitskliniek Innsbruck dat Prins Johan Friso verder niet gewond is geraakt en dat hij niet zoals eerder nog werd beweerd een schedelbasisfractuur heeft opgelopen. Dat hij een helm droeg spreekt ook voor hem. Het probleem aldus de hoogleraar is de asfixie oftewel de veel te lange ademnood waarin hij heeft verkeerd. Positief is het aspect dat je gelijktijdig onderkoeld raakt, met als absolute record de Noorse vrouw die ooit tijdens een skiafdaling met haar hoofd omlaag in een ijskoude bergbeek belandde en ondanks een urenlange hartstilstand zonder enig blijvend letsel is hersteld. Sinds dat beroemde ongeval is het ook beleid om een slachtoffer lang koud te houden en dat schijnt men nu ook met Prins Johan Friso te doen, wat het drama voor de familie alleen maar groter maakt want hoe moet het voelen om je zoon en broer en echtgenoot te strelen terwijl zijn lichaamstemperatuur misschien 20 graden is (mijn getal). 

Skigebied aansprakelijk?
Komen we op het aspect van de eventuele aansprakelijkheid van het skigebied. In de Verenigde Staten met hun claimcultuur van letselschade-advocaten gaat het heel anders: daar zijn pistes volledig met linten afgeschermd van het offpistegebied en skiën er tientallen piste patrols rond die mensen helpen en ook op hun verantwoordelijkheden wijzen. In de Alpen daarentegen bestaat het eeuwenoude recht van overpad, waarbij je zomer en winter volledig vrij bent om overal te komen behalve dan misschien in de almboerderij van een bergboer. 

Het is een groot misverstand dat bovenstaand bord een verbodsbord zou zijn. Het is enkel een waarschuwingsbord dat ook bepaalt dat als je de waarschuwing in de wind slaat, dat een verzekeringsmaatschappij zich op de kleine lettertjes kan gaan beroepen. Ook draai je bij een dergelijke keuze zelf op voor de kosten van een reddingsoperatie. In mijn geval bij de lawine van 26 februari 1993 in Hinterglemm opzij van de Zwölfer Nord afdaling heb ik achteraf een brief van de Oostenrijkse bergredding een verzoek gehad een vrijwillige bijdrage te betalen wat ik natuurlijk met alle liefde en dankbaarheid meteen deed.

Argentijn na uur onder sneeuw nog aanspreekbaar
Noch in mijn geval destijds en ik denk ook gisteren niet bij Johan Friso was op die plaats een dergelijk bord geplaatst! En dat zet toch wel weer aan het denken. Want de lawinecommissie kan wel zeggen dat er “algemeen is gewaarschuwd” niet buiten de pistes te gaan, maar hoe communiceert de lawinecommissie dat? Er is geen plicht om een lawinebericht te lezen en te ondertekenen bijvoorbeeld als je ’s ochtends de eerste lift pakt. Er zijn doorgaans ook geen lawineberichten in je moerstaal. Wat moet de doorsnee Rus of Argentijn met een Duitstalig lawinebericht? Ik schrijf bewust Argentijn, want sinds donderdag ligt ook in het Innsbrucker ziekenhuis een Argentijnse snowboarder die in Hochzillertal onder een lawine kwam en pas na een uur (!!!) door zoekhonden werd gevonden. Deze man was nog aanspreekbaar wat een godswonder is (bron). 

Als liftmaatschappijen jaarlijks vele miljoenen investeren in nieuwe liften en kunstsneeuwinstallaties, dan kan een dagelijkse vertaaldienst voor lawineberichten er toch nog wel vanaf? Apps zijn natuurlijk ook een geëigende weg om dergelijke informatie tijdig bij de mensen te krijgen. Maar ik denk echt dat je mensen nog meer met de neus op de feiten moet drukken door bijvoorbeeld een elektronische handtekeninglezer bij alle liftpoortjes te monteren en dan mensen in extreem lawinegevaarlijke situaties gewoon laten tekenen dat zij op eigen risico omhoog gaan.

Ook zou ik op veel meer plaatsen dan alleen op sommige pisteborden, bijvoorbeeld op elk bergstation een oranje zwaailicht monteren die als extra waarschuwing bij lawinegevaarniveau 3-4-5 de hele dag aan staan. En prik gewoon echt op 500 plekken zo’n waarschuwingsbord in de sneeuw. Het blijft zo dat de lawine die ik en een skilerares ternauwernood overleefden en twee vrienden niet, NIET had plaatsgevonden als destijds – toen mijn lawinekennis 5% was van wat ik nu weet – op die plek slechts 70m (!!!) buiten de piste een waarschuwingsbord had gestaan. 

Kom je op het aspect dat Johan Friso een skiroute of Variantenabfahrt van de Litzen zou hebben geskied (een lokale hotelier heeft me uitgefoeterd dat het zeker niet op de Zugertobel was – zoals je vanochtend in de kranten leest – maar op de Litzen). Ik zeg erbij dat ik voor het laatst in 1984 in Lech heb geskied, maar die borden zoals je hierboven ziet zijn nog steeds de Oostenrijkse standaard voor die ongeprepareerde varianten. Op 9 van de 10 van die palen zit alleen de oranje ruit met het routenummer. Op slechts een enkele paal zit het gele bord met de cruciale tekst:

Lawinensicherheit nur im unmittelbaren Bereich der Markierung

Ik ben geen beëdigd vertaler maar voor de advocaten van het Koningshuis maak ik er vrij vertaald van: “lawinerisico alleen afwezig in de directe lijn tussen de routeborden”. Wat een soort contradictio in terminis is omdat geen enkele route in een rechte lijn omlaag voert, maar altijd allerlei kronkels kent en tevens omdat het totaal gebruikelijk is dat offpiste skiërs uitwaaieren naar de zijkanten van de route. Juist bij een route zou je dus niet in het midden maar de buitenranden van het beveiligde gebied moeten markeren.

Bovendien is het zeer de vraag of de lawinedienst van Lech en de liftmaatschappij vrijdagochtend konden hard maken wat op dat gele bord staat, als een dergelijk geel bord dus al zichtbaar is geweest voor de Prins (en denk weer aan de arme Rus of Argentijn die geen Duits kunnen lezen!). Van Guido van de toonaangevende wintersportreisorganisatie Bizztravel weet ik dat donderdagochtend het héle skigebied van Mayrhofen tot 10.00uur gesloten is geweest omdat men nog niet klaar was met beveiligen. Mij is niets ter ore gekomen dat hier donderdag of vrijdag sprake van is geweest op de Arlberg.

Poederverslaafd
Waarom in een dergelijke situatie niet de liften tot bijvoorbeeld 11.00uur dichthouden en de liftmaatschappij veel meer tijd gunnen om rustig steeds meer plekken en plekjes te kunnen bekijken, beveiligen of afsluiten? Geef het liftpersoneel piepers en sondes en scheppen en organiseer dan bij de dalstations spontane bergingsoefeningen. Op die manier druk je iedereen weer met de neus op de feiten, geef je grote groepen mensen hun eerste lawine-ervaring en bouw je voor iedereen rust in. Niet in de laatste plaats voor de poederverslaafde offpisteskiërs die helemaal high alleen maar meters willen maken. Psychologen zullen ook nog wel opmerkingen gaan maken over groepsdynamica en groepsbeslissingen in de komende dagen. Het is aannemelijk dat Prins Johan Friso en zijn Oostenrijkse boezemvriend zich juist door hun sterke vriendschap en hun gedeelde passie onkwetsbaar hebben gevoeld die ochtend. Het grote jaarlijkse wintersportevent op de Arlberg heet niet voor niets der Weisse Rausch. 

Eigen verantwoording
Afsluitend komen we ondanks al het gezegde toch uit bij de flinke eigen verantwoording van de Prins. Hij heeft ervoor gekozen met iemand de poeder in te duiken zonder eerst een bergingsoefening met die persoon te doen. Hij heeft ervoor gekozen die dag niet even een berggids in te huren. Hij spreekt zeker voldoende Duits om een lokaal lawinebericht te kunnen lezen en die hangen doorgaans in de lobby van het hotel aan het prikbord. Hij had zeker wel kennis genomen van het grote aantal deels dodelijke ongevallen op woensdag en donderdag. Hij moet hebben geweten dat het gevarenniveau 4 was en dat je – zeker na het absurde dodelijke ongeluk in Ischgl woensdag – niet 100% kunt vertrouwen op het feit dat liften draaien en bepaalde trajecten “open” zijn.

Pas de komende dagen weken zal ons precies ter ore komen hoe groot de lawinekennis van de Prins was. Voor zover nu duidelijk is was de Prins tenminste niet ver geschoold op het gebied van lawines. Was hij dit wel dan had de NKBV wel een statement naar buiten gebracht. Inmiddels zijn er ook in Nederland zeer goede lawinecursussen van zowel NKBV als van het Snow Safety Center van de Skivereniging.

Ik heb afgelopen voorjaar nog contact gehad met de Zwitser Manuel Genswein die in steeds meer skigebieden avalanche training centers (ATC) inricht (zie hierrr). Op 9 mei 2011 schreef ik deze Manuel onderstaande e-mail:

(meer…)