GMT_TXTX_latest_2015_07_01

De elfde editie van de door PAC georganiseerde Rotterdamse estafette-marathon – de Ekiden, die aanstaande zaterdag gehouden zou worden, is voor het eerst in haar bestaan afgelast. Lees op de facebook-pagina de officiële mededeling. Een dergelijk besluit heeft voor een evenement met 1400 lopers natuurlijk enorme impact. Om zo’n zware beslissing te kunnen nemen wil je graag harde criteria en feiten in handen en op papier hebben. Dat viel in eerste instantie nog niet mee. Er is enorm veel advies ingewonnen bij alle denkbare instanties (enkele daarvan: de Atletiekunie, GGD, RIVM, gemeente Rotterdam, diverse andere (hardloop) evenementen-organisaties). Opmerkelijk is dat er niet echt harde criteria bestaan. Slechts enkele organisaties hebben richtlijnen in hun draaiboek staan. De meeste instanties komen niet verder dan adviezen als veel drinken en lichamelijke inspanning beperken.

De uiteindelijke hoofdreden van het afgelasten is een duidelijke stellingname: de organisatie en de organiserende club kunnen de ingeschatte zeer grote gezondheidsrisico’s niet dragen. Meegenomen daarin is dat we niet allemaal topsporters zijn. Die kennen gemiddeld genomen hun lichaam beter en kunnen beter tegen de warmte. Zeker de Ekiden is bij uitstek een gezelligheidsevenement; waar ook minder getalenteerde lopers aan meedoen.

Voorafgaand aan het besluit hebben we vanavond wat gevisualiseerd; hoe vonden we het vandaag (was het te doen om een 10 kilometer hardloopwedstrijd te lopen); hoe zal dat zaterdag zijn? En ben ik voorafgaand daaraan wat gaan rekenen met de richtlijnen die we uiteindelijk wel verzameld hadden; met name de hitte-index (hoe we de hitte ervaren in de schaduw) en de Wet Bulb Globe Temperature (WBGT) – index (hoe we de hitte ervaren in de zon). Deze twee worden door diverse sportverenigingen en evenementen organisaties als criteria gebruikt.

Wat blijkt: vandaag viel het ten opzichte van de verwachting voor zaterdag erg mee! De belangrijkste oorzaak daarvan is de luchtvochtigheid, die vandaag laag was maar zaterdag veel hoger zal zijn. Een hogere luchtvochtigheid heeft niet alleen tot gevolg dat we we het benauwder ervaren; belangrijker tijdens het lopen is dat we dan de ontwikkelde hitte slechter kwijt kunnen!

Hitte index

Met als referentiepunt het KNMI-weerstation Rotterdam om 5 uur vanmiddag: 34.2 graden. Dat is trouwens 3 graden warmer dan gisteren gedacht. Niet dat dat één op één door te zetten valt naar zaterdag, maar het vergoot door nog grotere uitdroging van de bodem wel de kans op nog hogere temperaturen in de komende dagen en geeft daarnaast een aanwijzing dat de instraling door de weermodellen onderschat wordt. Dat bij een opmerkelijk lage relatieve luchtvochtigheid: 29%. Door daar wat aan te rekenen heb ik kunnen kijken naar wat de hitte-index en de WBGT index vandaag waren en wat ze volgens verwachting zaterdag zullen zijn. De hitte index kwam vandaag uit op 33.4. Voor zaterdag zijn er als we de diverse weermodellen in ogenschouw nemen nog tal van scenario’s denkbaar; ik heb de twee mij meest waarschijnlijke uitersten erbij gepakt en alles wat daartussen zit. De temperatuur zal zaterdag aan het begin van de middag in Rotterdam uitkomen tussen de 32 en 38 graden; die “lage” 32 wanneer een mogelijke onweersstoring al vroeg op de dag dichtbij komt (onzeker nog).  De relatieve luchtvochtigheid varieert daarbij naar verwachting van  38% bij die 38 graden tot een hogere 44% bij die 32 graden. Dat resulteert in een te verwachten hitte-index tussen de 38 en 42! Veel hoger dan vandaag dus. Daarbij is het GGD criterium: een hitte-index vanaf 39 levert acuut gevaar op bij inspanning!

WBGT

Goed, de hitte-index neemt alleen de temperatuur en de luchtvochtigheid mee in de berekening; goed toepasbaar voor in de schaduw. Maar er is midden in de zomer meer aan de hand: de kracht van de zon is enorm sterk. Daarom hebben we ook gekeken naar de Wet Bulb Globe Temperature (af te lezen in bovenstaande tabel of  ongeveer uit te rekenen, lees hier de uitleg en de berekening); die houdt ook rekening met de zonnestraling. Het uitrekenen is een beetje lastig: de parameter “zwarte-bol temperatuur” is een lastige. Maar grof gerekend kwam ik tot het volgende. Vandaag was de WBGT index 22; zaterdag zal die op zeker de  31 overstijgen! Boven de tabel zien we bij een WBGT >28  (!) : “het wordt sterk afgeraden om onder deze omstandigheden te gaan sporten. Stel de training uit naar een ander tijdstip of gelast de training af.”

NB Deze berekeningen zijn gebaseerd op de temperaturen zoals die gemeten worden op de officiële KNMI-weerstations. In het open veld; over het algemeen boven het gras , grond, of zand. In de stad -en zeker op een atletiekbaan- loopt de temperatuur verder op dan de berekeningen en metingen aangeven; dat verschil kan 5 graden of meer zijn. Margot Ribberink schreef daar juist gisteren een mooi artikel  over (zie vooral de alinea “hitte-eiland effect”).

De conclusie is duidelijk: alle seinen staan met bovenstaande in acht genomen op rood. Alles wijst in de richting dat het sporten in de buitenlucht zaterdag (overigens in de oostelijke helft van Nederland ook morgen en vrijdag) zeer onverstandig is;  het houden van een lichamelijk inspannend evenement zelfs onverantwoord. Zeker voor een organisatie van een druk bezochte  hardloopwedstrijd. Maar wat mij betreft voor alle organisaties van (hardloop) evenementen, wedstrijden, trainingen en competities. Nu even niet!


Leo

Leo, chemisch analist, 50 jaar, is sinds zijn vroege jeugd enorm in (winter)weer- en sport geïnteresseerd. Zijn eerste sinterklaas-surprise was dan ook een ingevroren scheurkalender van Jan Pelleboer. Sinds de opkomst van het internet en vooral de toegankelijkheid van alle gegevens ging hij zich er wat verder in verdiepen. Tegelijkertijd kwam hij als vanzelf op de site van Hajo Smit uit. Dankzij mooie interactie met een aantal anderen die reageerden op de artikelen van Hajo ontstond het idee daar wat meer mee te gaan doen.

6 reacties

Gesloten voor reacties.