Vooropgesteld: Wintersportweerman is natuurlijk een (wintersport) weer site. Maar we behandelen ook de actualiteit. Hajo deed dat van de week reeds met de uitbarsting van de Colbuco. En vulkanen kunnen het weer en klimaat beïnvloeden. Dus geheel terecht. Maar vandaag was er een ongewoon zware aardbeving met een magnitude van 7.9 in het Himalaya gebergte.
Zeer uitzonderlijk. Het epicentrum lag in Nepal, zo’n 10 kilometer boven het hypocentrum, 80 kilometer van Kathmandu. Vele gebouwen die al honderden jaren rechtop staan zijn als een kaartenhuis in elkaar gestort.
Het weer is een non lineair chaotisch proces. Platentektoniek, de wetenschap over verschillende aardplaten, is dat in principe ook, alleen niet non lineair. Het is min of meer bekend hoe de aarde er over 100 miljoen jaar uit ziet. Met het weer weet je dat niet. Hoe wordt het op 23 mei 2015? Aardplaten zijn qua oppervlakte chaotisch genoeg om te weten dat je nooit kunt voorspellen op welk tijdstip een beving voordoet.
Over de aarde schuiven diverse platen over de aardmantel (asthenosfeer) heen, die oa uit elkaar drijven. Dit zijn divergente platen, zoals bij IJsland. Divergentie is ook in de meteorologie bekend. Er zijn platen die langs elkaar schuiven, transforme platen, zoals in California. En er zijn platen die naar elkaar toe bewegen. Dat zijn de convergente platen. En die kunnen botsen (collisie – zoals bij de Himalaya) of onder elkaar doorschuiven (subductie) zoals bij de Andes en Indonesië. Bij subductie ontstaat een eilandenboog (Indonesië) of een ring van vuur (de randen van de grote oceaan). Geologie is een wetenschap die veel verder gaat dan wat ik in dit korte artikel kan vertellen. Frederic, afgestudeerd geoloog, kan er veel meer over vertellen.
De uitbarsting van de Calbuco is een resultaat van subductie.
Het Himalaya gebergte is een jong gebergte. Zo’n 10 miljoen jaar geleden ontstaan door continentale collisie. Het botsen van 2 aardplaten.
Het Indisch continent, zoals deze aardplaat wordt genoemd, botst met 5.5 centimeter per jaar tegen de Eurazië plaat aan. De Alpen zijn inmiddels aan het decimeren, de Himalaya groeit nog steeds. Bij de Nanga Parbat in het noordwesten het hardst met meer dan 1 cm per jaar. Het lijkt weinig maar geologisch is dit enorm. En als 2 platen botsen, subcideren of divergeren dan komt er ellende van door middel van aardbevingen en vulkaanuitbarstingen. De chaos die dat met zich meebrengt en de invloed op het landschap is enorm. En een aardbeving komt het meeste voor bij de randen van elke plaat. Maar een zware aardbeving in de Himalaya is uitzonderlijk.
Ik wens de mensen in Nepal veel sterkte toe. De foto’s van de ingestorte gebouwen laat ik even voor wat het is. Wellicht giro 555 maar weer eens van de plank halen?
Bron: oa wikipedia en twitter
14 reacties
Gesloten voor reacties.