Op het moment dat ik aan dit bericht begin zijn de minima nog niet bereikt -dat zal rond zeven uur zijn- dus verderop de uiteindelijk behaalde minima! Gisteren al met gejuich ontvangen in de reacties: de eerste signalen dat het winterseizoen nadert worden zichtbaar. En hoe mooi deze ochtend: exact op het moment dat de meteorologische zomer ten einde is zien we de eerste vorst in Nederland op de kaart staan! Meetlocatie Twenthe / Enschede om precies te zijn. Slechts op 10 centimeter boven het gras en dus nog niet op de officiële waarnemingshoogte (1.50 meter) maar het begin is er!

Als weerman en liefhebber van extremen gaat je hart natuurlijk nog sneller kloppen als dat vroeg in het seizoen is. Is dit bijzonder? Zeker wel. Sinds het begin van de regelmatige metingen (1971) kwam het slechts twee keer al eerder in het seizoen tot vorst aan de grond: in 1973 en 1993.

Ook in de eerste tien dagen van september is dit nog zeldzaam: het kwam voor in 1975, 1984, 1986, 1996 en 2012. Die laatste keer ook al op 1 september, alle overigen waren later.

Op de officiële neushoogte kwamen we vanmorgen tot deze minima: op uitgebreide schaal een graad of vijf. Opmerkelijk is dat de weermodellen -of beter gezegd de ontwikkelaars daarvan- nog altijd moeite hebben met dit soort uitstralende omstandigheden: vrijwel alle modellen zaten een graad of vier te hoog.

De definitie van “vroeg” of “laat” in het seizoen is overigens wat discutabel. Misschien kan het theoretisch wel op ieder moment van het jaar tot vorst aan de grond komen. Het is -mede door de nog korte meetreeks- enigszins toeval dat we toch nog een afbakening zien: voor zover gemeten kwam het tussen 19 juli en 22 augustus niet tot negatieve waarden. Met de piek in de minima ergens in de eerste decade van augustus. Al kwamen we af en toe heel dichtbij zoals op 11 augustus 2016.

Hier zien we hoe dat precies zit: eind juli, begin augustus is land en vooral water zover opgewarmd dat we doorgaans de hoogste temperaturen zien.  Vanaf begin augustus gaan dan langzaamaan de lagere stand van de zon en de langere nachten meespelen. In de gemiddelde minima over augustus als geheel al zichtbaar landinwaarts maar aan zee dan juist nog iets warmer dan in juli. Nu we september induiken gaat het -gemiddeld gesproken- echter rap!

Overigens zat het er natuurlijk aan te komen: naast de schone lucht (minder luchtvervuiling in de vorm van met name zwaveldioxide aerosolen dan vroeger) helpt de nog altijd droge bodem uiteraard een handje. Juist in de Achterhoek is het nog altijd bijzonder droog en is ook in augustus relatief weinig neerslag gevallen. Weinig vocht betekent immers weinig vrijkomende condensatiewarmte. Het was slechts wachten op een polaire luchtstroming die onderweg naar Nederland lekker uitdroogt en het daarbij op het juiste moment passeren van wat hogedrukinvloed aan de grond; op dit moment die condities!

Dit zijn de uiteindelijk behaalde minima op deze mooie septemberochtend. Merk nog even wat diverse microklimaatjes op! De laagste temperaturen (al is dat verschil gering) boven de zandgronden die per definitie de minste warmte (én kou bij instraling door de zon) vasthouden. De hoogste op station “Westerschelde” (het meetpunt in Vlissingen bevindt zich op de pier) en Lauwersoog (op de dijk tussen het Lauwersmeer en de Waddenzee). Ook zien we nog het UHI-effect op het in de loop der tijd ingebouwde station Arcen. Twenthe / Enschede is een verhaal apart. De verschillen tussen de temperatuur op waarnemingshoogte en vlak boven de grond zijn er veel groter dan op alle andere stations en het verschil lijkt bovendien wat toe te nemen. Mogelijk heeft het te maken met de hoogteligging van het station (33 meter boven NAP) in combinatie met een structureel uitdrogende grond maar helemaal verklaren kan ik het niet. Hoe dan ook: we hebben weer blauw op de kaarten!

Nog meer blauw maar dat is op deze kaart natuurlijk gewoon regen. Geniet van het fraaie weekend. Vandaag en zeker morgen veel zon bij 20 tot 22, morgen zo’n 24 graden. Wat volgt moeten we maar zien. Frederic gaf het gisteren al aan: komende week kan nog wel eens gaan tegenvallen. Het Europese weermodel liet in de berekening van gisteravond op maandag en vooral dinsdag en woensdag aanzienlijke neerslaghoeveelheden in de vorm van buien zien.  De hoofdrun deed dat al meerdere runs maar heeft nu opmerkelijk veel steun in het ensemble. Het Amerikaanse model houdt het meer boven Duitsland en het uiterste zuiden van de lage landen.

Richting volgend weekend nog meer onzekerheid. Blijven we onder invloed van de hogedruk of gaan de kaarten geschud worden? Gisteravond op de ECMWF kaarten al dit vanuit het noorden afzakkende lagedrukgebied op hoogte in de atmosfeer. Fris en veel neerslag? Het GFS model hield toen vast aan een mooi Scandi-hoog maar laat het vanmorgen ook zien. Interessante tijden zullen vast weer gaan aanbreken!

Categorieën: Extreem weer

Leo

Leo, chemisch analist, 50 jaar, is sinds zijn vroege jeugd enorm in (winter)weer- en sport geïnteresseerd. Zijn eerste sinterklaas-surprise was dan ook een ingevroren scheurkalender van Jan Pelleboer. Sinds de opkomst van het internet en vooral de toegankelijkheid van alle gegevens ging hij zich er wat verder in verdiepen. Tegelijkertijd kwam hij als vanzelf op de site van Hajo Smit uit. Dankzij mooie interactie met een aantal anderen die reageerden op de artikelen van Hajo ontstond het idee daar wat meer mee te gaan doen.

20 reacties

Gesloten voor reacties.