Hevige tyfoon uitbraak door een mooi samenspel van ENSO en MJO

Afgelopen week werd ik min of meer wakker geschud door Breunis, in verband met de verhoogde tyfoon activiteit op de west pacifische oceaan. In de wereldwijde meteorologie kortweg: w-pac. Ik antwoordde nogal in jargon en Roland kon daar niet veel aan vastknopen. Terecht want het is lastige maar enorm leuke materie. Ik had beloofd een artikel er aan te wijden, dus bij deze.

Ronde de evenaar ligt een gordel met dynamische luchtstromen. De zogenaamde Intertropische Convergentie Gordel. In onze zomer ligt deze aan de noordkant van de evenaar en in onze winter verplaatst deze naar de zuidkant. In deze gordel vinden veel weersverschijnselen plaats. Twee daarvan ga ik nu eruit lichten omdat die twee juist de enorme tyfoon activiteit boven de w-pac opwekken. De MJO (Madden Julian Oscillation) en de ENSO (El Nino Southern Oscillation) Je ziet aan het plaatje hierboven dat het met name op de grote oceaan een drukte van belang is van meerdere tropische systemen. Niet alle systemen worden of zijn tyfoons. Op de Atlantische Oceaan wordt de activiteit onderdrukt. Daarover aan het einde van dit artikel meer.

MJO:

Wat is MJO? MJO staat voor Madden Julian Oscillatoin. Het is een atmosferisch stromingspatroon zoals wij dat in de winter zien bij AO en NAO boven de Noordelijke Atlantische Oceaan. De MJO is echter actief boven de Indische Oceaan, Zuid Oost Azie en de w-pac. Het is stroming met verhoogde convectie-activiteit die zich van west naar oost verplaatst. Dus in feite tegen de QBO in. Meteorologen gebruiken ook een pluimberekening om de verwachte MJO te kunnen berekenen. Daarvoor moet je goed kijken want deze pluim is verdeeld in 8 segmenten.

Ik kan me voorstellen dat je er weinig van begrijpt. Daarvoor heb ik een vertaling gemaakt door middel van een plaatje. Je ziet de vakken – van 1 t/m 8. En je ziet heel veel cijfertjes die een lijn volgen zoals vroeger in de kleuterboekjes. De cijfertjes zijn data in juni. Rond 31 mei startte er een nieuwe fase van de MJO. In de eerste fase was er veel activiteit ten westen van Afrika. Daarna hobbelde de MJO over de Indische Oceaan (denk aan de warmte in India) en rond 15 juni kwam de MJO aan in India (de Monsoon)

Op het ogenblik zit de MJO in fase 7 met z’n convectie activiteiten ook aanwezig in fase 6. Dat is eigenlijk het lastigste van deze stroming. Er zit niet een duidelijk grensgeval/patroon in de berekeningen. Het is en blijft, net als het weer, chaotisch – non lineair. Het kan net zo goed weer terugflippen richting fase 5, al acht ik die mogelijkheid nihil. Daarom het satellietplaatje. Je kunt de fase daardoor goed herkennen. Uiteindelijk verdwijnt de MJO boven de Noordelijke Grote oceaan en wordt meegenomen in de Pineapple Express.

ENSO:

We hebben allemaal wel eens van El Nino gehoord. Er is op dit moment een zwakke ONI (Oceanic Nino Index) van 0.7. Richting het einde van het jaar zal de El Nino (ONI) doorgroeien naar 1.5 tot 1.7. ENSO is een onderdeel van El Nino. ENSO staat voor El Nino Southern Oscillation. Dit is een oceanische stroming die wordt veroorzaakt door Kelvin Golven (van west naar oost) en atmosferische Rossby golven van oost naar west. Kelvin golven kunnen opwaarts en neerwaarts voorkomen. Bij een neerwaartse Kelvin golf wordt het oppervlaktewater van de oceaan warmer. Bij een opwaartse golf wordt het oppervlaktewater van de oceaan kouder. Op het ogenblik zijn er veel neerwaartse golven waardoor de wijzigingen in het oppervlaktewater (SST) positief zijn. Het water wordt warmer. Hierdoor kan er meer tropische activiteit ontstaan. Ligt er echter een hogedrukgebied op de oceaan en zijn er geen atmosferische verstoringen dan maakt een hoge SST niet uit.

Hier kun je zien dat het water op de Pacific warmer is dan normaal. Een zwakke El nino is goed zichtbaar. En hoe warm is dat dan?…..

……voila. Een dikke 30ºC. Vanaf 26ºC is het water warm genoeg voor tropische activiteit. En als de MJO, de ENSO en de Rossby golven tot elkaar komen in hetzelfde gebied, dan krijg je een explosie van tropische activiteit.

Vier tropische systemen, eigenlijk allemaal tegelijk geboren. Rachel ligt op het zuidelijk halfrond en heeft veel last van windschering en droge lucht. Daar verwacht ik niet al te veel van. Linfa is geboren in het centrum van MJO fase 7. Door interactie met land (de Filippijnen) zal dit systeem niet uitgroeien tot een super tyfoon. Voor Chan-Hom en Nangka ligt dit anders. Die zijn geboren uit een dynamische Rossby golf (atmosfeer) boven het water van een positieve ENSO (oceanisch) Dat is de sleutel tot tropisch vuurwerk. En met name Chan-Hom is gevaarlijk. Die groeit uit tot super tyfoon en gaat recht op China af. Benoorden Taiwan dus richting Sjanghai. En dat is echt link.

Nu is Chan-Hom nog een tropische storm. Gisteren tijdelijk een minimale tyfoon maar weer gedegradeerd to TS. Uiteindelijk zal Chan-Hom uitgroeien tot een super tyfoon. Nangka blijft waarschijnlijk op zee dus….niet heel interessant.

Als laatste de berekening voor 10 juli van ECMWF voor Chan-Hom. Hopelijk komt het systeem nog droge lucht tegen of krijgt het last van windschering. Dan kan het meevallen voor China. Maar voor nu voorzie ik schade, slachtoffers en veel ellende voor de Chinese oostkust.

En waarom geldt dit dan niet voor de activiteit voor de Atlantische Oceaan? Het antwoord is simpel.

De SST is rond de Kaapverdische Eilenden (brongebied) aanmerkelijk te laag met watertemperaturen van <25ºC. Tevens wordt er gortdroge lucht vanuit de Sahara (bovenstaand kaartje) over de Atlantische oceaan geblazen. En in droge lucht wordt de ontwikkeling van een tropische depressie geminimaliseerd.

Hopelijk heb ik jullie een beetje kunnen bijlichten over de situatie die op twitter als een lopend vuurtje gaat (als je de juiste mensen volgt) Wil je meekijken dan kun je mij volgen op twitter, want ik ga hier zeker meldingen van maken. (@wxRonaldo)