Het zat al langer in de pen maar het kwam er niet eerder van. Deze foto van mijn kennis en oud hardloopmaatje Richard Koudijs (what’s in a name..) die ik op facebook voorbij zag komen gaf echter het laatste zetje. De Hollandse IJssel net na de vertakking vanuit de Nieuwe Maas, 3 maart 2018, tussen Capelle en Krimpen. Wat een enorme hoeveelheid ijs! Vergelijkbaar met de winters van 1996 en 2012. Landelijk gezien zelfs meer ijs dan tijdens de koudegolf begin februari 2012. Het verschil is opmerkelijk maar verklaarbaar: niet alleen werd de kou tijdens die laatste koudegolf in tegenstelling tot nu voorafgegaan door een lange periode van warm weer. Bovenal was de kou toen lokaal; stroomafwaarts weinig aanwezig. Een op een gunstig moment tot stand gekomen sneeuwdek was de oorzaak. Hoe anders nu! Echt klassieke transportkou met een lang aanhoudende oostenwind. Het waterpeil en daardoor ook de stroomsnelheid sterk verlaagd. Bovendien heeft de kou in het achterland en brongebied (met name Duitsland)  al eerder om zich heen gegrepen. Nota bene: nog altijd komen er reacties binnen in de trend van “dit was geen winter”; ook via de spambox. Dit bericht bevestigt op zichzelf het tegendeel maar voor de zekerheid nog een paar kleine toevoegingen: we beleefden de laagste maxima voor de laatste decade van februari sinds 1956 én er is op zeer uitgebreide schaal geschaatst. Werkelijk complete onzin dus. Verder is het natuurlijk geweldig dat we dit tegenwoordig al zo ver van te voren kunnen zien aankomen!

We lopen virtueel nog even verder langs de Hollandse IJssel alvorens de situatie elders in Nederland te bekijken. Wat verder stroomafwaarts worden de beelden nog extremer!

Ter hoogte van Moordrecht zo goed als dichtgevroren!

 

Net onder Gouda wordt het water smaller en langzamer stromend; daar kon worden geschaatst!

Maar ook de andere grote wateren laten bizarre ijsvorming zien. Wat te denken van bijvoorbeeld de Oosterschelde!

Ook in de Eemshaven (foto door Jannes Wiersema) diep-winterse toestanden.

De Waddeneilanden hebben de hoofdprijs.

 

Wat zal het spectaculair zijn op de boot naar Terschelling!

 

Ook op de Afsluitdijk bizarre toestanden!

Deze satellietfoto liet het al mooi zien:  het IJsselmeer en de Waddenzee grotendeels dichtgevroren!

Zelfs de temperatuur van de Maas bij binnenkomst in Nederland lag dicht tegen het vriespunt (bron teletekst pagina 725). We zijn over het dieptepunt heen maar gedaan is het nog lang niet!

 

Spectaculair maar voor de beroepsvaart natuurlijk hinderlijk tot economische malaise.

Daarom houdt Rijkswaterstaat dat (hier) allemaal nauwgezet bij. We kijken naar de kaarten van vandaag – 4 maart 2018!

Op de kaarten wordt aangegeven waar er voor de gebruikmakende scheepvaart hinder ondervonden wordt van de ijsgang en/of beperkingen gelden.

In Brabant op de hoofdroutes zoals de Bergsche Maas, Amer en Biesbosch veelal licht drijfijs; zonder hinder.

Ook in het Hollands Diep en in het Haringvliet komt dat voor. Op andere vaarwegen is het een stuk extremer. De Roode Vaart bij Moerdijk is bedekt met middelzwaar vast ijs (4-8 cm dik) en er geldt een vaarverbod. Er zou geschaatst kunnen zijn! De Delftsche Schie tussen Rotterdam en Delft kent zwaar verspreid drijfijs; dikte 8 tot 12 centimeter.

Dan naar de Noordpool-achtige omstandigheden! Op het Markermeer code UV – is weer eens wat anders dan geel of oranje nietwaar? Het staat voor: ijsdam of kruiend ijs met een dikte van meer dan 40 centimeter; vaarverbod. Op het IJsselmeer code P of R: zwaar drijfijs met meer dan 75% in geul of slop, heden gebroken geul  respectievelijk zwaar vast ijs (dikte 8-12 centimeter) . Met als tweede letter L of G: geen vaart indien niet wordt gebroken respectievelijk vaarmogelijkheid kan snel verslechteren.

De vaarroute’s op de Waddenzee zijn gecodeerd met EG: Middelzwaar verspreid drijfijs tot 40% bedekt; vaarmogelijkheid kan snel verslechteren.  Afhankelijk van wind en getij gaan we nog bijzondere dingen meemaken de komende dagen. Kruiend ijs zal waanzinnige beelden opleveren maar ook tot overlast en schade leiden.

 

In Groningen is de situatie -ook zonder Elfstedenkoorts- niet veel beter. Op veel plaatsen een vaarverbod en Op de route Veendam-Zuidbroek-Winschoten is konvooivaart verplicht. Dat levert ook altijd fraaie beelden op maar ik kan er helaas (nog) niets over vinden.

Een bizar mooie winter op alle fronten. Ja winter want dat was het gewoon toch weer. Niet 3 maanden lang, maar daarvoor wonen we in de lage landen nu eenmaal op de verkeerde plek. Des te meer genieten we van die momenten dat het volle bak is. De dynamiek; ik hou er van. Maar laat ik eerlijk zijn: het had evengoed meer mogen zijn, juist omdat het juist de laatste dagen zo genieten was! Lokale omstandigheden daargelaten kunnen we met terugwerkende kracht overigens concluderen dat de ijspluimen toch redelijk klopten dan wel indicatief waren.

Ook weer-technisch gezien een boeiende en leerzame periode. Uniek; ik durf te stellen dat het nooit eerder zo laat in het seizoen nog tot een schaatsbare eerste ijsvloer kwam. Ik, en velen met mij, was ervan overtuigd dat het niet meer kon gezien de kracht van de zon.

Toch is dat ten dele bewaarheid geworden. De grote windwakken zoals hier op de Rotte bleven bestaan en groeiden zelfs bij 5 graden onder nul. De wind heeft een rol gespeeld maar verklaart -in vergelijking met andere winters- niet alles. Hier speelt overigens de bemaling en stroming ook nog wel een rol. Maar bovenal is het effect van de zon toch duidelijk zichtbaar geweest: juist op ondieper water (zie bijvoorbeeld ook de ondergelopen en ondergespoten weilanden en sintelbanen) wilde het maar niet lukken. De verklaring moet zijn dat de zonnestraling door het water of ijs heen dringt, de bodem of ondergrond bereikt en vervolgens weer terugkaatst!

Vrijwel exact volgens verwachting maar volledig in stijl en dus toch net wat extremer kwam de dooi vandaag hard binnen. Alleen direct aan de noordwestzijdes van de grote smeltende ijsoppervlakten bleef de temperatuur enorm achter.

Eén van de laatste foto’s die in de reacties gedeeld werd, vanmorgen door Harm vanaf de uiterwaarden van de IJssel bij Zutphen.  Een zéér fraaie afsluiter.

Daniël vatte het ook mooi samen. Tot de volgende keer!


Leo

Leo, chemisch analist, 50 jaar, is sinds zijn vroege jeugd enorm in (winter)weer- en sport geïnteresseerd. Zijn eerste sinterklaas-surprise was dan ook een ingevroren scheurkalender van Jan Pelleboer. Sinds de opkomst van het internet en vooral de toegankelijkheid van alle gegevens ging hij zich er wat verder in verdiepen. Tegelijkertijd kwam hij als vanzelf op de site van Hajo Smit uit. Dankzij mooie interactie met een aantal anderen die reageerden op de artikelen van Hajo ontstond het idee daar wat meer mee te gaan doen.

28 reacties

Gesloten voor reacties.