Andreas Schenk van Col Raiser skiliften vertelt over kunstsneeuw

Ik bel  met Andreas Schenk van Col Raiser en vraag hem wat zijn functie is. Ik denk iets van pistenchef of zo. Hij zegt een beetje verbaasd: “Inhaber”. Eigenaar dus. Hoe kan dat nu? Eigenaar van een paar liften op een enkele helling? “Ja”, bevestigt hij, “Dolomiti Superski” heeft 400 liften van 123 eigenaars!” Men is daar trots op en niemand biedt zijn liften te koop aan bij grote conglomeraten. “Dan moet je ook heel wat miljoenen meebrengen”, zegt Schenk die het bedrijf van zijn vader erfde (zie deze historie). Iedere eigenaar is verantwoordelijk voor de condities van de piste tot aan de grens met de pistes van zijn buurman. Dat is allemaal netjes geregeld. iedereen onvesteert op eigen houtje in nieuwe liften, kunstsneeuw installaties en pistenbully’s. “Er is geen inkoopcombinatie”, zegt Schenk. “Maar we leggen natuurlijk wel het oor te luister bij elkaar”. 

De foto’s in dit artikel zijn van kunstsneeuwinstallaties op Seceda en bij de Langkofel, maar in heel Val Gardena zijn machines van Demac eerste keus. Waarom? “Demac is een lokaal bedrijf”, legt Schenk uit. “We hebben binnen een mum van tijd antwoord bij problemen of nieuwe onderdelen”. Demac is nu als gefuseerd Demac-Lenco onderdeel van Leitner. Kijk maar eens op de site van Demac-Lenco naar specificaties van diverse machines. 

Waar ligt Col Raiser? Het is in S. Cristina de verbinding tussen het dalstation bij de finish Ciampinoi wereldbekerpiste (komend weekeinde kijken allemaal!) en Seceda. Drie liften op een rij: de “ondergrondse”, dan de bekende witte bakjes die in 1988 de eerste koppelbare cabinebaan van Europa waren en dan een stoeltjeslift hoger in het gebied. Dat sluit daar weer aan op de liften van Seceda die naar 2504m gaan. Het is misschien wel de moeilijkste helling om goed te houden. Pal in de zon. Val Gardena doet dit jaar niet eens een poging open te blijven tot over Pasen. Men sluit begin april. Zo fel is hier de zon. Tijdens mijn bezoek van 13-16 december jl. is heel Col Raiser groen. Behalve de piste. Die is perfect. Ik vraag of dit normaal is. “Soms hebben we natuurlijke sneeuw, maar vaak ook niet”, aldus Schenk. “Maar de piste is altijd open!”

Zijn vader was een pionier en haalde in de tachtiger jaren het eerste kunstsneeuwkanon naar Val Gardena. Prijskaartje: $88.000. Hierboven op de foto (H/T Carmody Hulskamp). Grappig op Google heb ik het patent gevonden van dat eerste sneeuwkanon van Hedco. Patentdatum: 23 juli 1971. Gek zeg: 1971 was mijn eerste winter op de latten. Kristberg – Montafon – het was helemaal groen en we lesten zonder skilift op een plak sneeuw aan een bosrand. Ik zet er spoedig een filmpje van op Youtube. Dat eerste kanon met dieselmotor woog 1000kg en werd met een snowcat in positie gebracht om een bepaalde zwakke plek op te spuiten.

Tegenwoordig is er Flächenbeschneiung. De moderne apparaten zijn elektrisch. In Val Gardena wordt het water uit de rivier gepompt! Kunstsneeuw is ook gewoon puur water van moeder natuur. Die vraag stel ik hem niet eens. Hoe kunnen ze nu spuiten? “Vanaf +1,0°C kan ik bij een natteboltemperatuur van minstens -1,5°C spuiten. Pas als het kouder of dus ook droger wordt kan ik meer spuiten.”  

Ik vraag hem of het klopt dat kunstsneeuw die kouder wordt opgespoten ook lekkerder is. “Dat kan ik gewoon instellen”, antwoord hij tot mijn stomme verbazing. “Ik kan de kwaliteit gewoon instellen. De nieuwe machines hebben 9 standen voor kwaliteit en de oude 5. Kwaliteit 1 is natte sneeuw. Als ik dat opspuit hebben we het hele seizoen een ijsplaat. In de praktijk zet ik alle machines op 3. Dat is prima sneeuw!” Het gaat hier om de bijmenging van lucht natuurlijk. Hoe meer lucht, hoe meer je natuurlijke poedersneeuw benadert, maar natuurlijk ook hoe meer er verdampt voor het op de grond komt. Ik ben toch enorm verbaasd: “Dus als ik een oliesjeik ben, kan ik je betalen om voor mij een baan met kwaliteit 9 aan te leggen?” Hij ontwijkt de vraag en herhaalt dat kwaliteit 3 prima is. Ik ben vergeten te kijken op het apparaat hierboven op welke stand het stond. De sneeuw was in elk geval te gek getuige mijn bochtjes. Wel is het zo dat het koud moet zijn om naar een hogere kwaliteit te gaan en toch nog een boel te kunnen opspuiten. ”   

Als ik 30cm kunstsneeuw opspuit komt dat overeen met 1m natuursneeuw”, zegt Schenk. Dat is dus een beetje het optimum wat hij zoekt met zijn afregeling. Bij de sneeuwlanzen heb je dezelfde instellingen. Altijd gaat het om een mengsel van waterdruppeltjes en “luchtdeeltjes”. Het schokeffect van de plotselinge overgang naar 1 atmosfeer helpt bij de faseovergang van water naar ijs. Op Youtube schijnen filmpjes te staan van hoe je je eigen sneeuwkanon bouwt. Met een fijne plantenspuit kom je er zelfs bij -20°C niet weet ik uit eigen ervaring. 

“Het duurste qua diesel is het eindeloze heen en weer rijden van de pistenbully’s als ze op één punt opgespoten kunstsneeuw moeten verdelen”, aldus Schenk. Dat is een voordeel van de Flächenbeschneiung met de sneeuwlansen realiseer ik me. In Val Gardena zie je trouwens ook kanonnen die de sneeuw breed uitstrooien. Ik vraag of het een kostenvoordeel of -nadeel is als er een winter is met veel sneeuw. “De dieselkosten van de pistenbully’s zijn tamelijk constant”, aldus Schenk. “En de basis moet ik toch opspuiten. Dat is 80% van de kunstsneeuwkosten. 20% is variabel. Dat is mijn besparing als het een seizoen eens veel sneeuwt.”  Van skigebieden in de Staulagen aan de noordkant weet ik wel degelijk dat er sneeuwrijke winters zijn dat de dieselkosten uit de klauwen lopen.

 En nu dan de grote grap. Ik informeer waarom dat ene stukje piste van het bergstation van de “ondergrondse” naar een sleeplift in het centrum van het dorp toch groen is. “Is het daar dan toch te warm? Of ligt die helling dan te ongunstig in de zon?”.   

Eerst begrijpt hij mijn vraag niet. “Ik heb overal sneeuw”, zegt hij. Ik zeg:  “Nee, als je van het bergstation naar het dorp wilt skiën dan kom je op een groen stuk. Daar staat ook een bordje Piste gesloten“. Het kwartje valt bij Schenk. “Oh, dat! Ja dat is niet mijn piste. Dat is van een ander bedrijf en die zijn een beetje laks. Die gaan dat geloof ik komende week in orde maken”. Ik moet lachen: “Dus, als je wilt hou je het daar gewoon een heel seizoen goed en had het ook deze week al goed kunnen zijn?” “Zeker”, zegt Schenk zelfverzekerd. “Het is gewoon laksheid!” Ik ben een beetje beschaamd want die foto’s hebben de krant gehaald en grote websites… ik realiseer me dat ik een enorme oude lul ben met mijn 46 – bijna 47 – jaren. Ik heb gewoon het grootste deel van mijn leven geskied in een oude tijd. Een tijd dat sneeuwzekerheid en sneeuwhoogtes nog een issue waren. Sinds dit gesprek weet ik dat het geen issue meer is….

Offpiste is een ander verhaal natuurlijk…. maar hoe meer we de pistes “herwaarderen” en hoe positiever we kunstsneeuw (puur natuur dus) benaderen…. hoe groter de kans dat niet iedereen per sé altijd offpiste wil met minder lawineslachtoffers uit de toeristische categorie als gevolg. Zelf laat ik me enorm inspireren door halve landgenoot Marcel Hirscher. Ik train tegenwoordig gewoon weer slalom – reuzenslalom als ik ski. Kurzschwingen – langschwingen. Dat gaat soms zelfs weer op het achterhaalde wedelen lijken maar dan ge-carved. Daar kun je dagen zoet mee zijn om er een beetje verbetering uitte persen. En doe ook eens een wedstrijdtraining! Geen sneeuw offpiste? Who cares? 😀